آشنايي با شيلنگ آتش نشاني

آتش سوزي خطري هميشگي براي صاحبان مشاغل يا مسكن است. رعايت اصول احتياط هميشگي است، حتي اگر تابحال برايمان اتفاقي نيفتاده باشد. در برخي از ساختمان ها و كارخانه ها تجهيزات و امكاناتي جهت استفاده از شيلنگ آتش نشاني در مواقع نياز تعبيه شده است. شايد تا الان از نزديك يا از طريق رسانه ها مشاهده كرده باشيد كه آتش نشانان براي مهار آتش در حوادث، از شيلنگ هاي بلند و متفاوتي استفاده مي كنند. اين شيلنگ ها در انواع گوناگوني وجود دارند كه با توجه به نوع حادثه، مورد استفاده قرار مي گيرند. اگر كنجكاو هستيد تا اطلاعات مفيدي كسب كنيد همراه ما باشيد.

شيلنگ آتش نشاني چيست؟

يكي از تجهيزات توليد شده و بسيار كاربردي، در عين حال مهم در حوادثي مانند آتشسوزي، شيلنگ آتش نشاني است. ساختار اين شيلنگ قابليت انتقال پر فشار آب از 800 تا بيش از 2500 كيلو پاسكال را دارد. اجزاي تشكيل دهنده شيلنگ آتشنشاني تاثير زيادي بر ميزان استحكام آن مي گذارند، چراكه در شرايط وخيم و بحراني استفاده مي شوند. كاربرد شيلنگ با اتصال به ماشين هاي آتش نشاني يا اتصال به شير هاي آتش نشاني در كنار خيابان ها صورت مي گيرد. نكته مهمي كه شايد نمي دانستيد اين است كه، درون اين شيلنگ ها بايد خشك شود؛ ماندگاري آب درون آن ها سبب ايجاد پوسيدگي خواهد شد كه از مقاومت شيلنگ كاسته مي شود. به همين دليل در ستاد هاي آتش نشاني دستگاه هاي غول پيكري وجود دارند كه مخصوص خشك كردن قسمت داخلي شيلنگ ها هستند.

نكته بسيار مهم!

توجه كنيد كه در آتش سوزي هاي ناشي از برق، به هيچ عنوان نبايد از شيلنگ آتش نشاني يا آب استفاده كرد. آب نيروي برق را با سرعت زيادي انتقال مي دهد و اين موضوع باعث برق گرفتي و حوادث جبران ناپذيري خواهد شد!

اجزا و ويژگي هاي شيلنگ آتش نشاني

در تجهيزات ايمني و آتشنشاني، تركيبات سازنده آن ها بسيار مهم مي باشد؛ زيرا اگر در حين حوادث دچار نقص يا خرابي شوند، ممكن است جان فردي در خطر باشد. در ادامه با ويژگي ها و اجزاي مختلف شيلنگ آتش نشاني آشنا خواهيد شد.

آستر مناسب

ساختار روكش براي اين شيلنگ ها به سه دسته تقسيم مي شود:

مونومر اتيلن پروپيلن دين

دسته اول توليد شده از مونومر اتيلن پروپيلن دين (EPDM) هستند؛ اين نوع بصرفه ترين آستر محسوب مي شود كه با چسب، به ژاكت يا لايه دروني چفت مي شود. هر آستري كه با چسب اعمال شود، در طول ماندگاري شيلنگ قابليت لايه سازي و بازسازي را دارد؛ به اين خاطر بطور گسترده در صنعت توليد شيلنگ آتشنشاني استفاده مي شود.

ترموپلاستيك

دومين دسته آستر ترموپلاستيك است كه همانند نوع قبلي با چسب اعمال مي شوند. اين آستر نسبت به انواع ديگر از وزن كم تري برخوردار بوده و كمتر در معرض آسيب قرار مي گيرد، اما بدليل از دست دادن اصطكاك بيشتر، احتمال انقضاي زود هنگام آن ها بالاست.

اكسترود شده

دسته سوم در بازار از محبوبيت بيشتري برخوردار است. امروزه آستر هاي اكسترود شده موجود در بازار امتياز بالايي در عملكرد خود دريافت كرده اند. روش توليد اين نوع آستر اينگونه است كه، ابتدا در حالت مايع با پارچه برخورد مي يابد و خود را به ژاكت داخلي مي چسباند، يعني آستر از شيلنگ جدا ناپذير مي شود. دو نكته مثبت اين آستر، مي توان به داشتن آبراه با هيدروليك اشاره كرد.

قطر شيلنگ

با توجه به استاندارد هاي تعيين شده، سازندگان شيلنگ آتشنشاني از قطر شيلنگ به يك اندازه واحد استفاده نكرده و در قطر هاي مختلفي به توليد مي رسند. همچنين ممكن است كه قطر داخلي با قطري كه براي روكش خارجي در نظر گرفته شده، يكسان نباشد. با در نظر گرفتن نحوه توليد شيلنگ، امكان ايجاد مقداري انبساط در شعاع آن وجود دارد كه در نتيجه قطر داخلي تحت فشار خواهد بود.

پوشش خارجي شيلنگ

پوشش خارجي وظايفي مانند محافظت در برابر ساييدگي، جلوگيري از پوسيدگي، فشار در برابر حرارت، مقاومت در برابر مايعات سمي، روغن ها و... را به دوش مي كشد. همچنين پوشش خارجي در زيبايي شيلنگ آتش نشاني تاثير دارد، به همين دليل در رنگبندي هاي گوناگون و خاص ساخته مي شوند. اين پوشش ها معمولا در مراحل پاياني ساخت شيلنگ اضافه مي شوند و در بعضي مواقع با حرارت بالا روي آن پخته مي شوند.

اتصالات شيلنگ آتش نشاني

ساخت اتصاالات آتش نشاني معمولا با برنج صورت مي گيرد و در بعضي هم اتصالات آلومينيومي سخت بكار مي روند. كمك گرفتن از بست هاي مخصوص در مواقع اتصال شيلنگ آتش نشاني روي دهانه خروجي موتور پمپ آب، الزاميست.

انواع شيلنگ هاي آتش نشاني

شيلنگ هاي آتش نشاني با توجه به جنس ساخت به دسته هاي مختلفي تقسيم مي شوند كه در زير به آن ها اشاره مي كنيم:

شيلنگ پلاستيكي

پر مصرف ترين شيلنگ آتش نشاني نوع پلاستيكي آن است. از ويژگي هاي آن مي توان به مواردي همچون انعطاف پذيري بالا و مقاومت زياد در برابر اسيد، اشاره كرد؛ اما در مقابل فشار نسبت به جنس هاي ديگر از استحكام كمتري برخوردارند و بيشتر براي فواصل كوتاه بكار مي روند.

شيلنگ برزنتي

ضخامت بالا، ويژگي كليدي شيلنگ برزنتي مي باشد. اين نوع شيلنگ از الياف برزنتي ساخته شده و نتيجه آن انتقال پرفشارتر آب است، كه معمولا از آن براي موتور پمپ آب استفاده مي شود. همين موضوع استقامت آن در برابر فشار را افزايش مي دهد و تحمل آن را زياد مي كند. شايد تصور كنيد به دليل ضخامت زياد ويژگي هاي منفي آن قابل توجه باشد، اما از انعطاف پذيري و استحكام بالايي برخوردار است. گفتني است شيلنگ برزنتي آب با شيلنگ برزنتي آتش نشاني داراي اختلافاتي هستند.

در ادامه دسته بندي هاي مربوط به مكانيزم استفاده را مشاهده خواهيد كرد:

شيلنگ تهاجمي

شيلنگ هاي تهاجمي به شيلنگ هايي گفته مي شود كه با الياف پوشيده شده و داراي انعطاف پذيري بالايي هستند. از اين شيلنگ ها براي انتقال آب از تانكر ماشين آتش نشاني به محل حادثه استفاده مي شود. طول معمول اين شيلنگ ها ۱۵.۵ متر است و طوري طراحي شده اند كه تحمل فشار تا ۲۷۶۰ كيلوپاسكال را دارند.

شيلنگ تامين كننده و شيلنگ تقويت فشار

شيلنگ هايي انعطاف پذير قطر زيادي دارند كه با الياف پوشيده شده اند. از اين شيلنگ ها براي انتقال آب از منبع، كه در مسيري طولاني قرار دارد به تانكر آب، و يا تقويت فشار آب از يك تانكر به يك تانكر ديگر در مسافت طولاني استفاده مي‌شود. قطر داخلي اين شيلنگ ها بين ۸۹ تا ۱۲۷ ميلي متر است و قابليت تحمل فشار تا ۲۰۷۰ كيلوپاسكال را دارند. طول استاندارد اين شيلنگ ها تقريبا ۳۱ متر است.

شيلنگ جنگلباني

شيلنگ هاي انعطاف پذيري هستند كه با الياف پوشيده و از آن ها براي خاموش كردن آتش سوزي جنگل، درخت ها و در كل گياهان استفاده مي شود. اين نوع شيلنگ آتش نشاني بسيار سبك است و قدرت مانور آن در زمين هاي ناهموار را افزايش مي‌دهد. قطر داخلي اين شيلنگ ها بين ۲۵ تا ۳۸ ميلي متر است و قابليت تحمل فشار تا 3100 كيلوپاسكال را دارند. اين شيلنگ ها به طور معمول تقريبا ۳۱ متر طول دارند.

شيلنگ فشار قوي

شيلنگ هاي فشار قوي داراي بدنه قطوري هستند و از آن ها براي مهار كردن آتش هاي كوچك استفاده مي شود. اين شيلنگ ها به واسطه قطر پهني كه دارند، حتي وقتي كه تحت فشار نيستند حالت خود را حفظ مي نمايند و بر خلاف شيلنگ هاي آتش نشاني ديگر به حالت پهن در نمي آيند. قطر دروني اين شيلنگ ها چيزي حدود ۱۹ تا ۲۵ ميلي متر است و فشار تا 5500 كيلوپاسكال را تحمل دارند. طول اين شيلنگ ها معمولا نزديك به ۳۱ متر است.

نحوه جمع كردن شيلنگ هاي آتش نشاني

• روش مستقيم يا توپي

جمع كردن شيلنگ از يك طرف آن شروع شده و تا انتها ادامه دارد؛ يعني دو سر كوپلينگ را گرفته و از مركز، شيلنگ را جمع مي كنيم. از اين روش معمولا در انبار جهت نگهداري استفاده مي شود.

• توپي يك لا

از اين روش براي نگهداري طولاني مدت و جمع كردن شيلنگ هاي صدمه ديده استفاده مي شود.

• توپي دو لا

مورد استفاده در ماشين هاي آتش نشاني و مواقع معمولي

• روش سري

مهمترين كاربرد اين روش هنگام باز كردن شيلنگ است كه سريعا انجام مي شود و بيشتر در ساختمان هاي بلند و راه پله هاي طولاني بكار مي رود.

• روش زيگزاگ

شيلنگ هاي كثيف به اين حالت جمع مي شوند، همچنين در سطح هاي دشوار و جنگل ها كاربرد دارد.

آزمايش هاي لازم براي كسب استاندارد شيلنگ آتش نشاني

پايداري در ابعاد

بررسي مقدار اضافه شدن به قطر و طول شيلنگ در اثر فشار آب، هدف اين آزمايش است.

آزمايش انفجار

آزمايش بر روي پنج مورد بر اساس استاندارد 5173 انگليس BS انجام مي شود و معدل انفجار در اين آزمايشات بايستي بيشتر از 32 بار فشار باشد.

آزمايش چسبندگي

هدف از اين آزمايش بررسي ميزان چسبندگي لايه داخلي به لايه خارجي و همچنين چسبندگي روكش به لوله اصلي است.

نكاتي هنگام خريد شيلنگ آتش نشاني

انتخاب و خريد شيلنگ آتش نشاني، بايد با در نظر گرفتن استاندارد ها و ويژگي هاي مورد انتظار انجام شود. آتش نشانان عزيز در هنگام عمليات براي نجات آسيب ديدگان بايد به شيلنگ آتش نشاني اعتماد كافي را داشته باشند. پس بايد هنگام انتخاب، بررسي هاي خود را دقيق تر انجام دهيم تا در آينده دچار مشكلات نشويم. در خريد تجهيزات ايمني ويژگي ها بسيار مهم تر از بحث مالي هستند، زيرا جان انسان ها در ميان است. به اين خاطر اولويت با ويژگي هايي نظير طريقه ساخت شيلنگ، تركيبات مورد استفاده، ميزان دوام فشار، مقاومت در برابر پيچ خوردگي، مقاومت در برابر حرارت، سهولت در تميزي و خشك كردن، بسته بندي، ذخيره سازي و در نهايت بروز بودن شيلنگ نسبت به استاندارد هاي NFPA است.

طول شيلنگ آتشنشاني نيز در هنگام خريد مي تواند مهم باشد. اغلب توپ هاي شيلنگ آتش نشاني 50 متر مي باشند، كه طول هاي كمتر هم وجود دارد؛ مانند 25 متري، 30 متري و 18 متري. فراموش نكنيد كه متراژ شيلنگ بايستي با ميزان هد پمپ تناسب داشته باشد. در همين موضوع، هر نوع موتور پمپ آب يك دهانه ورودي و يك دهانه خروجي دارد كه اندازه مشخصي بين 1 تا 4 اينچ است؛ بايد به اين موضوع هم دقت كنيد تا اندازه مناسب شيلنگ كه 1، 2، 3 يا 4 اينچ است را انتخاب كنيد.

 چكيده مطلب

همانطور كه گفته شد تجهيزات ايمني و آتش نشاني بدليل استفاده در عمليات هاي نجات جان انسان ها، از اهميت بالايي برخوردارند. شيلنگ آتش نشاني نيز در مهار آتش سوزي ها، در جلوگيري از خسارت هاي جاني و در مرتبه دوم مالي، بسيار تأثيرگذار است. در اين مطلب، سعي ما آشنايي بيشتر شما با شيلنگ آتش نشاني و انواع آن بوده و اميدواريم اطلاعات مفيدي را كسب كرده باشيد.

با آرزوي سلامتي براي آتش نشانان عزيز، پذيراي اطلاعات تكميلي، انتقادات و پيشنهادات شما مخاطبين عزيز هستيم.