شناخت تجهيزات آتش نشاني

آتش نشاني جزو شغل هاي دشوار است. تلاش زياد و فداكاري از ويژگي هاي آتش نشانان عزيز است كه براي نجات جان ديگران از جان خود گذشت مي كنند. آن ها براي هر عمليات نجاتي به تجهيزات آتش نشاني و ايمني نيازمند اند تا هم وظيفه خود را بدرستي انجام دهند و هم در عمليات دچار صدمات جسمي نشوند. سازمان آتشنشاني براي مقابله با هر نوع حادثه علاوه بر نيروهاي ماهر، به تجهيزات ضروري امداد و نجات هم نياز دارد.

تجهيزات آتش نشاني به منظور خاموش كردن آتش، كمك رساني هنگام حوادث و در نهايت نجات جان افراد ساخته مي شوند. آتش نشانان بايستي اين تجهيزات را مانند شيلنگ ها، كپسول ها، لباس هاي مقاوم در برابر آتش، دستكش ها، دستگاه تنفس و... شناخته و آموزش هاي لازم را فرا گيرند تا زمان و مكان صحيح تجهيزات را بشناسند و توانايي استفاده از آن ها در شرايط بحراني را داشته باشند. تجهيزات آتش نشاني فقط مجاز به استفاده در حوادث و مواقع اضطراري مي باشند. اگر در مواردي مشاهده شد كه از اين تجهيزات مانند لوله هاي آبرساني يا دوش هاي اضطراري استفاده عمومي مي شود، بايستي اين موضوع را سريعا به آتش نشاني اطلاع رساني كنيد.

انواع تجهيزات آتش نشاني

تجهيزات زيادي وجود دارد كه بسته به نوع آتشسوزي و محيطي كه به حريق دچار شده، استفاده مي شوند. اين لوازم ابزاري براي اطفاي حريق و نجات جان انسان ها هستند؛ فرآيند توليد اين وسايل به علت حساسيت بالاي كاربرد آن ها، از اهميت زيادي برخوردار است چراكه هر اشتباه كوچكي در تهيه و ساخت تجهيزات آتش نشاني امكان نقص در كاركرد آن ها را افزايش داده و تاثيرات جبران ناپذيري را در پي خواهد داشت. همراه ما باشيد تا در ادامه به بررسي اين تجهيزات بپردازيم.

لباس كار آتش نشاني

لباس آتش نشاني بايستي داراي ويژگي هايي مانند انعطاف پذيري، داراي مقاومت بالا، ضد آب و مقاوم در برابر آتش و حرارت باشد. اين لباس بايد تا حدود زيادي از بدن آتش نشانان در برابر آتش و حرارت بالا محافظت كند. همچنين در عمليات هاي نجات علاوه بر خطر آتش سوزي، خطراتي مانند مواد شيميايي، گازهاي سمي، اشياء برنده، سطح ليز، سقوط اجسام و... وجود دارند؛ پس با توجه به نوع عمليات، لباس آتش نشانان متفاوت است.

كلاه آتش نشاني

كلاه آتش نشاني جزو شناخته ترين لوازم محافظتي آتش نشانان است، كه براي جلوگيري از برخورد اجسام، فشار يا دفع حرارت شديد پوشيده مي شود.

كفش آتش نشاني

كفش هاي آتش نشاني وظيفه محافظت از اصابت پا با اجسام و اشياء برنده، برق گرفتگي، لغزندگي، سوختگي و... را بر عهده دارند. اين كفش ها نيز مانند كلاه آتش نشاني در عمليات هاي مختلف داراي انواع گوناگوني هستند.

دستكش آتش نشاني

دستكش ايمني از دست ها در برابر خطراتي چون برق گرفتگي، سوختگي، پارگي و... مراقبت مي كند. كفي دستكش هاي آتش نشاني از جنس چرم بوده و انواع مختلفي از آن با توجه به محل كاربرد مانند دستكش ضد حرارات، دستكش ضد اسيد و دستكش ضد برش وجود دارند.

عينك آتش نشاني

عينك آتش نشاني يا ايمني از تماس اجسام ريز با چشم جلوگيري مي كند؛ اين عينك بايستي علاوه بر انعطاف پذيري، بايد از مقاومت بالايي برخوردار باشد و همچنين شيشه آن در برابر خراشيدگي يا شكستن مقاوم باشد. بعضي از عينك هاي ايمني قابليت دفع اشعه فرابنفش را هم دارند.

سيستم تنفس هواي فشرده

آتش نشانان براي ورود به فضا هاي بسته و سرپوشيده، از دستگاه هاي تنفسي براي اكسيژن رساني خود كمك مي گيرند كه داراي كمي هواي فشرده شده است.

ماسك هاي اضطراري

ماسك هاي اضطراري در دو مدل اصلي، كه يكي تمام صورت و ديگري نيمه صورت كه فقط دهان و بيني را مي پوشاند، توليد مي شوند. تركيبات مورد استفاده در اين ماسك ها از سيليكون، پلاستيك يا كائوچو مي باشد، كه اكسيژن مورد نياز را از مخزن به شش ها منتقل مي كند.

كپسول هاي اتش نشاني

حتما تابحال كپسول هاي اطفاي حريق را ديده ايد؛ كپسول يا خاموش كننده های آتش نشاني معروف ترين و مهم ترین تجهیزات آتش نشانی و اطفاي حريق هستند. اين كپسول ها انواع مختلفي دارند كه پركاربرد ترين آن ها در كشورمان، كپسول هاي پودري و كپسول هاي بر پايه گاز CO2 هستند. هر كدام از كپسول هاي آتش نشاني، در كلاس خاصي از آتش سوزي استفاده مي شوند؛ البته بعضي از آن ها چند كاره هستند و براي خاموشي دو يا سه كلاس آتش سوزي بكار مي روند. وجود كپسول هاي خاموش كننده در هر ساختمان و محل كاري امري واجب است، زيرا روش استفاده از اين كپسول ها و ديگر تجهيزات آتش نشاني بسيار ساده بوده و قوت قلبي در حوادث و اتفاقات احتمالي آتش سوزي مي باشد.

انتخاب هر نوع از كپسول هاي آتش نشاني بستگي به نيازهاي ما دارد؛ مثلا براي خاموش كردن يك تابلوي نقاشي گران قيمت كه در حال سوختن است، استفاده از كپسول هاي پودري توصيه نمي شود زيرا اثرات پودر كپسول بعد از خاموشي آتش، باعث خرابي تابلو خواهد شد. بعضي از اين كپسول ها نيز در مكان هايي مانند اتاق هاي كامپيوتر و ليزرينگ، پنل هاي كنترل، وسايل برقي، موتورها و ژنراتورها كاربرد دارند. كپسول هاي آتش نشاني معمولا در ۵ نوع زير به توليد مي رسند:

• كپسول محتوي آب
• كپسول محتوي پودر
• كپسول محتوي كف
• كپسول محتوي گاز
• كپسول محتوي هالوژنه

پتوي آتش نشاني

پتوهاي آتش نشاني براي جلوگيري از آتش سوزي هاي ناشي از چربي يا روغن هستند، اما در شرايط اضطراري براي مهار آتشي كه فرد را فراگرفته است نيز كاربرد دارند و محل جايگذاري آن ها عموما در داخل منزل يا آشپزخانه ها، ورودي ساختمان و همچنين در بعضي از راهروهاي طبقات مي باشد.

آچار كوپلينگ

آچار كوپلينگ، آچاري چند كاره و پرمصرف در عمليات هاي آتش نشاني است. كاربرد اين آچار در باز و بسته كردن اتصالات، باز كردن درب بشكه ها و باز كردن شير هاي آتش نشاني موجود در معابر عمومي، است. وزن زياد لباس آتش نشانان، استفاده از تجهيزات سنگين را سخت و دشوار مي كند به همين دليل استفاده از يك آچار چند منظوره و سبك وزن بهتر از حمل چند آچار با كاربرد هاي مختلف است.

شيلنگ آتش نشاني

شيلنگ هاي آتش نشاني در جنس هاي گوناگون با اتصال به منابع آبرساني هنگام آتش سوزي، به شرط آنكه اتصال منبع برق قطع شده باشد، استفاده مي شوند. براي تعريف ساده تر مي توان گفت كاربرد شيلنگ آتش نشاني، انتقال آب مورد نياز از يك منبع آب به سمت محل آتش سوزي است. نكته مهمي كه وجود دارد به علت شرايط استفاده يعني فشار كار و حرارت بالا، بايستي اين شيلنگ ها از كيفيت و عملرد مناسبي برخوردار باشند.

نازل هاي آتش نشاني

نازل آتش نشاني يكي از تجهيزات مهم در عمليات هاي آتش نشاني است. بعضي از اين نازل ها براي اتصال به انتهاي شيلنگ هاي نيمه سخت ساخته شده اند؛ اين نازل ها با يك دنباله قابل تبديل به شيلنگ هاي نيمه سخت متصل مي شوند. نوع ديگر نازل هاي آتش نشاني كه حجم آب بيشتري را از خود عبور مي دهند، مخصوص استفاده آتش نشانان و افراد ماهر بوده و با يك ابزار تبديل به شيلنگ هاي آتش نشاني تخت متصل مي شوند.

نازل هاي آتش نشاني معمولا به دو روش پاشش جت و پاشش اسپري آب را پخش مي كنند. كاربرد روش پاشش جت زماني است كه به هسته آتش هيچ دسترسي وجود نداشته يا گستردگي آتش بسيار زياد است، اما پاشش اسپري براي مواقعي مانند كاهش دماي محيط آتش گرفته و يا باز كردن مسير خروج افراد از آتش بوسيله يك سپر آبي، كاربرد دارد.

حلقه شيلنگ آتش نشاني

هر سيستم آتش نشاني حرفه اي بايستي داراي يك حلقه شيلنگ آتش نشاني باشد. اين حلقه كه شيلنگ در آن پيچيده خواهد شد، در عمليات ها كمك مي كند تا با سرعت عمل بيشتري شيلنگ را به محل حادثه برسانيم؛ همچنين از صدمات احتمالي به شيلنگ هنگام جمع كردن و نگهداري محافظت مي كند. عملكرد اصلي اين حلقه ها تامين يك مكان مناسب براي شيلنگ هاي آتش نشاني است.

اتصالات آتش نشاني

اتصالات آبرساني آتش نشاني از نيازهاي اصلي يك تيم اطفاي حريق است. سرعت عمل بالا در عمليات ها فقط با اتصالات باكيفيت و بدون نشتي، به دست مي آيد. با توجه به اهميت بسيار زياد دقيقه ها و ثانيه ها در عمليات هاي آتش نشاني و نجات جان افراد، هدف اصلي براي بكارگيري اين تجهيزات، اتصال و برقراري سيستم آبرساني آتش نشاني در كمترين زمان ممكن است كه امري بسيار حياتي مي باشد.

شيرهاي آتش نشاني

در سيستم آتش نشاني، وظيفه شير ها كنترل جريان آب و قطع و وصل كردن آن است. انواع شيرهاي آتش نشاني مورد استفاده در كشورمان به شرح زير مي باشند:

شيرفلكه‌ آتش نشاني

معمولا در ابتداي سيستم لوله كشي آتش نشاني، شيرفلكه ها قرار دارند. اين شيرفلكه ها در دو نوع معمولي و تنظيم فشار مورد استفاده قرار مي گيرند؛ شيرفلكه تنظيم فشار بوسيله مكانيزم كنترل ميزان بسته شدن فلكه، فشار آب را بعد از شيرفلكه در حدود خاصي كنترل مي كند.

شير ايستاده آتش نشاني (هايدرانت)

شيرهاي ايستاده در دو نوع سطحي و مدفون، در معابر شهري ديده مي شوند و براي عمليات اطفاي حريق با فشار بالا كاربرد دارند.

شير فشارشكن

كاربرد شيرهاي فشارشكن براي كنترل و ثبات فشار در ابتداي سيستم لوله كشي آتش نشاني است؛ مانند قرقره هاي مخصوص شيلنگ هاي تخت. تفاوت شير فشارشكن با شيرفلكه تنظيم فشار اين است كه شير فشارشكن مخصوص كنترل و ثبات فشار بوده، اما شيرفلكه ها قابليت قطع و وصل كردن جريان آب را دارند.

اسپرينكلر يا سيستم هاي آب پاش

امروزه در ساخت و ساز هاي تجاري و مسكوني، سيستم هاي آب پاش مخصوصي قرار داده مي شوند. نحوه عملكرد و فعال شدن اين سيستم ها به نوع سنسوري كه در آن ها وجود دارد بستگي دارد؛ اين سنسور ها عموما قابليت تشخيص دود، دما يا هر دو را دارند. اسپرينكلرها يكي از تاثيرگذار ترين، ايمن ترين و بصرفه ترين تجهيزات خاموش كننده آتش هستند. اين سيستم بصورت كاركرد اتوماتيك براي مهار مراحل اوليه آتش بكار گرفته مي شود، كه از نظر عملكرد به دو دسته تقسيم مي شوند؛ اسپرينكلر هاي واكنش سريع و ديگري اسپرينكلر هاي واكنش استاندارد است.

اسپرينكلر هاي واكنش سريع هنگام وقوع حوادث و خطرات يكسان، با سرعت بيشتري نسبت به اسپرينكلر هاي واكنش استاندارد فعال مي شوند. به همين خاطر استاندارد بين الملليNFPA ، استفاده از اسپرينكلر هاي واكنش سريع را در محيط هاي مسكوني، تجاري، اداري و محل زندگي انسان ها بيشتر توصيه مي كند. منظور از NFPA، انجمن ملي آتش نشاني آمريكا است كه در آن قوانين و استاندارد هايي براي ايمني و هر گونه جلوگيري و حفاظت در برابر آتش تعريف مي شود.

جعبه آتش نشاني

يكي از اصولي ترين و پركاربرد ترين تجهيزات، جعبه آتش نشاني است. اين جعبه محلي براي نگهداري لوازم و وسايل آتش نشاني است، كه در ابعاد، طرح ها و عملكرد هاي گوناگون تهيه مي شوند. دو ويژگي كليدي جعبه آتش نشاني، كيفيت و مقاومت آن است، چراكه تمام اين تجهيزات براي مقابله با آتش سوزي در شرايط بحراني قرار مي گيرند و بايستي هميشه از بهترين كيفيت برخوردار باشند. جعبه هاي آتش نشاني كه در شرايط آب و هوايي مرطوب و متفاوتي توليد مي شوند، معمولا از جنس فايبرگلاس هستند و در تركيبات آن ها از موارد خاصي استفاده مي شود؛ مانند استفاده از رنگ هاي پوششي خاص يا ورق هاي ضد زنگ استيل در ساخت جعبه هايي كه براي مكان هاي بسته يا آب و هواي مرطوب استفاده مي شوند. در مناطق آب و هوايي مرطوب استفاده از جعبه آتش نشاني فلزي چندان مناسب نبوده و قابليت هاي خود را از دست مي دهد.

چكيده

تجهيزات آتش نشاني يكي از اصلي ترين و ضروري ترين ابعاد آتش نشاني است. آتش نشانان با گذراندن دوره هاي آموزشي، براحتي مي توانند از اين تجهيزات كمك گرفته و افرادي كه گرفتار حريق يا خطر شده اند را نجات دهند.

در صورت داشتن اطلاعات بيشتر درباره تجهيزات آتش نشاني خوشحال مي شويم با ما درميان بگذاريد.