مانیتور آتش نشانی چیست؟

مانیتور آتش نشانی یک جت آبی ظرفیت بالاست که قابلیت کنترل اطفای حریق دستی و اتوماتیک آتش را داراست. از مانیتورهای آتش نشانی بیشتر در قایق های آتش نشانی، یدک کش ها و کامیون های آتش نشانی بزرگ جهت اطفای حریق دستی استفاده می شود.

همچنین برای محافظت از آتش در مکان هایی مانند آشیانه ی هواپیما، سکوهای فرود هلیکوپتر و در کنار سیستم اعلام حریق فرودگاه به عنوان سیستم حفاظت از آتش ثابت نصب می شوند.

بر خلاف شلنگ های آتش نشانی که برای استفاده معمولا نیازمند به چند اپراتور هستند، اکثر مانیتورهای آتش نشانی، توسط یک اپراتورهدایت می شوند. این مانیتورها را میتوان هم به صورت سیستم های ثابت و هم قابل حمل قرار داد. مانیتور‌های قابل حمل یا همان مانیتور پرتابل آتش نشانی، این قابلیت را به اپراتور می دهد که جهت اسلحه آن را تنظیم نموده و با خیال آسوده به کارهای مهم دیگر بپردازد.

علت استفاده از مانیتورهای آتش نشانی

در میزان آب خروجی از نازل های آتش نشانی و شلنگ های دستی برای تخلیه، محدودیت هایی وجود دارد، که این میزان معمولا 1000 لیتر در دقیقه است. در جریان های بالاتر، ممکن است رانش به سمت عقب اتفاق بیفتد که باعث می شود آتش نشانان نتوانند به طور ایمن از این تجهیزات استفاده کنند. به همین خاطر، نازل های دستی بُرد محدودی دارند و در نتیجه کارآیی آن ها نیز محدود است.

برای اطفای حریق های بزرگ تر که مقدار بسیاری تشعشعات و حرارت از خود ساطع می کنند، لازم است آب یا فوم به مقدار کافی و از فاصله ایمن پرتاب شود. همانطور که گفتیم، انجام این کار با استفاده از نازل ها و شلنگ های آتش نشانی غیرممکن است.

در اینجا مانیتور آتش نشانی راه حلی ارائه می دهد، زیرا میتواند آب و فوم را به فاصله دورتری پخش کند و قابلیت نصب شدن آن نیز باعث میشود نسبت به تجهیزات اطفای حریق دستی ایمن تر باشد و آتش نشانان می توانند بدون احتمال رانش به عقب هنگام پاشش آب یا فوم، نسبت به اطفای حریق اقدام کنند.

انواع مانیتور آتش نشانی

مانیتورهای آتش نشانی به دلیل کاربردهای متفاوتی که دارند به شش دسته تقسیم می شوند. که در ادامه به معرفی آن ها می پردازیم:

مانیتور آتش ثابت (Fixed Fire Monitor)

مانیتورهای ثابت با فوم برای اطفای حریق و با آب برای سرد کردن سازه ها استفاده می شوند تا مقادیر بالایی جریان فوم یا آب را بر نقاط خطرناک پخش کنند و از تشدید شرایط و شعله گرفتن حریق جلوگیری کند. این مانیتورهای آتش نشانی گاهی برای محافظت از خطرات بالا مانند آشیانه‌های هوانوردی و سکوهای فرود هلیکوپتر در سیستم های حفاظت از آتش ثابت نصب می شوند. همچنین تاسیساتی با مواد بسیار قابل اشتعال مانند پالایشگاه‌های نفت ممکن است به طور دائمی مانیتور آتش نشانی ثابت داشته باشند.

مانیتور پرتابل آتش نشانی (Potable Fire Monitor)

مانیتورهای قابل حمل یا پرتابل در مواردی استفاده میشوند که نیاز به پرتاب جریان به فواصل دور هست، اما دسترسی به مانیتور آتش نشانی ثابت وجود ندارد. مانیتور پرتابل آتش نشانی معمولا روی کامیون های آتش‌نشانی حمل میشوند و در شرایط اضطراری به سرعت مستقر می شوند. شلنگ های آتش‌نشانی به این مانیتور متصل می شود و پس از شارژ شلنگ ها، مانیتور جریان موثری برای اطفای حریق تولید می کند. این مانیتورها برای استفاده با محلول آب و فوم متناسب با خطر، مناسب هستند.

مانیتور آتش نشانی چرخ دار، نوعی مانیتور پرتابل است.

تریلر مانیتور آتش نشانی (Fire Monitor Trailer)

تریلر مانیتور آتش نشانی همانطور که از نامش پیداست، روی تریلر نصب شده و سپس با کمک بکسل به وانت یا کامیون متصل میشود و به مناطقی که حریق در آن رخ داده حمل می شود. تریلر مانیتور آتش نشانی، با شلنگ به هیدرانت های آتش نشانی متصل می شود، تا منبع آب آن تامین شود.

برای اطفای حریق با فوم نیز معمولا مخازن فوم روی خود تریلرها نصب شده تا از آن برای اطفای حریق استفاده شود. این تریلرها در واقع همانند خودروهای آتش نشانی هستند.

مانیتور کنترل از راه دور (Remote Control Fire Monitor)

مانیتورهای آتش نشانی کنترل از راه دور به آتش نشانان توانایی کنترل جریان آب از یک مکان دور را ارائه می دهند. این مانیتورهای آتش نشانی برای مکان های دشوار یا غیرقابل عبور بسیار ایده‌آل هستند و به گونه ای طراحی شده‌اند که تمامی الزامات کاربردهای شهری و پتروشیمی را برآورده سازند.

تاور مانتیور (Tower Fire Monitor)

تاور مانیتورها تجهیزات ساختاری هستند که برای افزایش سطح پوشش مانیتورهای آتش به کار میروند تا از یک ارتفاع معین بالای زمین (برای نمونه پایانه های دریایی) مخازن ذخیره سازی را برای اطفای حریق استفاده کند.

این سازه باید به تنهایی بایستد، در برابر باد و لرزه‌ها مقاوم باشد، نیروهای واکنش ناشی از مانیتور آتشنشانی را کنترل کند، تمام سکوها، نردبان‌های دسترسی، لوله‌ها و غیره را در خود جای دهد و باید آب یا محلول اطفای حریق را تا انتهای ساختمان که مانیتور آتش نشانی نصب شده است، حمل کند.

تاور مانیتور آتش نشانی معمولا از مواد فولاد کربنی ساختمانی ساخته می شود. مشخصات مواد مانند شکل، درجه و ضخامت بر اساس محاسبات نرم افزار ویژه FMEA انجام می شود و این مانیتورها مطابق با استانداردهای EN 1990 و EN 1090-1 طراحی و تولید می شوند.

مانیتور نوسانی آتش نشانی (Oscillating Monitor)

برخی از خطرات آتش سوزی نیاز به خنک کردن منطقه با استفاده از آب دارند. به طور مشابه، در برخی شرایط به جای استفاده از یک نقطه ی خاص، نیاز به اعمال فوم در یک منطقه ی بزرگ است. این کار را می توان با استفاده از مانیتور نوسانی یا چرخشی آتش نشانی انجام داد. این مانیتورها، در جهت افقی میچرخند و نوسان دارند و به جای یک نقطه ی مشخص، یک محدوده ی بزرگ تر را پوشش می دهند. مانیتورهای نوسانی آب و فوم آتش نشانی از جعبه دنده و ابزارهای مکانیکی برای نوسان مانیتور در یک زاویه ی از پیش تعیین شده استفاده میکنند.

مانیتور آتش نشانی TFT

شرکت TFT یکی از برندهای برتر آمریکاییست که در حوزه ی صنعت آتش نشانی و تولید محصولات مرتبط با اطفای حریق از جمله نازل آتش نشانی، مانیتور آتش نشانی، شیرهای هیدرانت و... فعالیت میکند. مانیتورهای آتش نشانی TFT دارای ساختار و بدنه ای محکم و مقاوم از جنس فولاد هستند و وزن نسبتا سبکی دارند. مانیتورهای ریموت کنترلی TFT دارای برد کنترل از فاصله 360 متری است وعلاوه بر قابلیت کنترل از راه دور، می توان چرخش مانیتور را نیز از راه دور و یا دستی کنترل کرد. همچنین با تعویض نازل های این مانیتورها می توان از آن هم برای آب و هم برای پاشش فوم استفاده کرد.

هیدرانت آتش نشانی

هیدرانت آتش نشانی یا هیدرانت مانیتور یک شیر آتش نشانی با پیکربندی خاص است. این ابزار یکی از تجهیزات اطفای حریق است که علاوه بر خروجی شلنگ و پمپ استاندارد، دارای زانویی مخصوص می باشد، که می توان روی آن یک مانیتور آتش نشانی نصب کرد. شیرهای آتش نشانی یا هیدرانت ها شبیه استوانه های آهنی کوتاه و کلفت در اندازه و اشکال مختلف با انواع سوپاپ و نقاط اتصال هستند و اکثرا در خیابان ها و پیاده روها دیده می شوند. هیدرانت های آتش نشانی که به عنوان دستگاه حفاظت از آتش فعال شناخته می شوند، به آتش نشانان این توانایی را می دهند، تا نزدیک ترین منبع آب را در محل آتش سوزی را پیدا کنند.

مخزن آب ماشین های آتش نشانی، محدود است و پیش از اتصال شلنگ به هیدرانت برای مهار آتش به کار برده می شود.

مزیّت اصلی هیدرانت ها، قابلیت تامین حجم بسیاری از آب جهت اطفای حریق است. که از طریق شلنگ ها به ماشین آتش نشانی پمپ می شود و سپس به عنوان منبع، به چند شلنگ آتش نشانی متصل گردد.