ایمنی در ساختمان سازی چیست؟ و چرا رعایت آن مهم است؟

مقصود از ایمنی در ساختمان سازی فراهم آوردن مجموعه ای از تسهیلات و امکانات با در نظر گرفتن ضوابط قانونی ‌در ساختمان سازی است، که نه تنها باعث ایجاد امنیت و بهداشت میشود بلکه انگیزه و رغبت در کارگران را میسر میکند. 

در دنیای صنعتی امروز، ساختمان سازی از جمله مشاغلی است که به طور مستقیم افراد زیادی را درگیر کرده، درحالی که نیمی از حوادث حین کار را نیز شامل میشود. به همین دلیل بررسی اصول ایمنی حین کار کمک شایانی به پیش گیری از وقوع حوادث می کند. 

تعاریف ایمنی در محیط کار

در ادامه به تعریف حفاظت و ایمنی در محیط کار میپزدازیم.

حفاظت

عبارت است از، مجموعه اقداماتی که با هدف نگهداری و محافظت از اشخاص، اموال، اشیا و تجهیزات در برابر مخاطرات ساختمانی اعمال می شود.

ایمنی 

ایمنی به معنای، نگاهداشتن و حفظ تمامی کارگران و اشخاص حقیقی که به شکلی در ساختمان سازی نقشی را ایفا می کنند و نیز حفاظت از افرادی که در مجاورت ساختمان فعالیت، زندگی و یا عبور میکنند، است.
چند نکته در ضمیمه سخن بالا:

• کارفرما مستلزم به تهیه و در اختیار گذاشتن ابزار حفاظت فردی است و بایستی بر چگونگی کاربرد آن ها نظارت نماید.
• میزان کیفیت کلیه وسایل حفاظت فردی، شناسه فنی ساخت، تطابق با استانداردهای ملی و یا سایر استانداردهای مورد تایید وزارت کار و تعاون، رفاه اجتماعی باید مورد تایید قرار گیرد. 
• تمام  تجهیزات حفاظت فردی بایستی بطور متناوب توسط اشخاص تایید شده، بازرسی و در صورت لزوم تعویض و تعمیر شود تا برای تامین حفاظت کارگران آماده باشند.

• برای حفظ جان کارگران برق کار که در هنگام کار در معرض آسیب برق گرفتگی قرار دارند، باید دستکش عایق الکتریسیته استاندارد تهیه و در دسترس آنان قرار داد.

وسایل محاظت فردی

وسایل محافظت فردی شامل تمامی ابزاری است که در مشاغل پرخطر از اشخاص در برابر آسیب های احتمالی محافظت و میزان صدمات و خسارات ناشی را کاهش میدهد.

کلاه ایمنی

تمامی کارگاه های ساختمانی که احتمال ایجاد آسیب به سر افراد در اثر سقوط فرد از ارتفاع یا اصابت وسایل، تجهیزات و... را دارند باید از کلاه ایمنی استاندارد استفاده کنند.

ماسک تنفسی حفاظتی

کاربرد ماسک تنفسی زمانی است که محیط آلوده به گردو غبار، بخارهای زیان آور باشد و تهویه محیط به لحاظ فنی میسر نباشد. این ماسک ها متناسب با شرایط و موقعیتی هرمحل شغلی متفاوت است.

کفش و پوتین ایمن

از آن جا که برخی از کارگران در شرایطی کار میکنند که پاهایشان در معرض اصابت با اجسام داغ و برنده است و یا امکان سقوط اشیایی در محیط وجود دارد، کفش مناسب با محیط باید در اختیار کارگران قرار بگیرد.

چکمه و نیم چکمه لاستیکی 

معمولا در شرایطی که کار ساختمانی در آب باشد، برای حفظ پای کارگران در مقابل گل، رطوبت و... به کار گرفته می شود.

دستکش حفاظتی

برای مراقبت از دست کارگرانی که با اشیا سوزان، تیز یا مواد خوردنده پوست سر و کار دارند، استفاده از  دستکش های حفاظتی استاندارد متناسب با نوع فعالیت و خطرهای مربوطه تهیه و در دسترس آنان قرار میگیرد.

لباس کار

برای محافظت از تمامی کارگران در محل کار باید لباس مناسب در اختیار افراد قرار بگیرد. توجه به این نکته که لباس به گونه ای نباشد که موجب بروز وقایع جبران ناپذیر و یا بر هم زدن راحتی کارگر در حین انجام فعالیت شود، ضروری است.

Anomaly یا شرایط ناایمن چیست؟

شرایط نا ایمن به شرایطی اطلاق می شود که که پتانسیل ایجاد یک حادثه را دارا باشند. به بیانی بهتر Anomaly یک عامل حادثه ساز محسوب می شود که در کنار عواملی دیگر به ایجاد و تشدید فرایند وقوع حادثه می انجامد.

شرایط ناایمن

• عدم استفاده درست از ماشین آلات در کارگاه ها، نبود ساختارهای محفاظتی، داربست معیوب، نقص های الکتریکی، به کارگیری تجهیزات ناکارآمد و... 
•  همچنین شرایط محیطی مانند: وجود ماده های شیمیایی، مواد با قابلیت اشتعال، گرما یا سرمای به میزان شدید، گرد و غبار، گودال، نشت روغن، وجود زباله، انفکاک و پراکندگی ضایعات.

عوامل ناایمن

•  عدم به کارگیری ابزار محافظت فردی، موقعیت اشخاص مثل: ایستادن یا قدم زدن زیر بارهای آویزان ساختمان های در حال ساخت، لوازم متحرک، بزار آلات برق دار در مجاورت کارگر. 
• عدم توجه به اصول بهداشت ایمنی مانند: مجهز نبودن کارگاه به سرویس بهداشتی، منبع و ماخذ جرقه در منطقه ی باریک، آتش سوزی، تخلفات فردی مانند استعمال سیگار، آلودگی، استفاده ازگوشی تلفن همراه، برقرار نبودن سیستم های دارای مجوز کار و عدم به کارگیری دستور العمل های اجرایی. 

HSE یا شاخص ایمنی محیط چیست؟

HSE زیر مجموعه ای از مهندسی سیستم است که با بکارگیری کلیات علمی، مدیریتی و مهندسی به دنبال کسب ایمنی کافی و مناسب، شناخت و پیش گیری از خطر در سیستم با لحاظ کردن محدودیت های مالی و زمانی است.

علل اهمیت HSE

•  ندیدن رنج و درد انسان های دیگر
• خسارات ناشی از حوادث بر سازمان ها
• کاهش کار آمدی افراد برای جامعه در پی آسیب ناشی از حوادث
•  به کارگیری اصول بهداشتی برای جلوگیری از بروز حوادث

 در نتیجه میتوان اینطور بیان کرد که بسیاری از رخدادهای زیان رسان که درکارگاه  و ساختمان ها روی میدهد نتیجه ی عدم دانش کافی کارگران و به ویژه کارفرمایان است.

مسئولیت و وظایف عوامل اجرایی

محفاظت از محیط ساختمان طبق قوانین و مقررات کشور بر دوش کارفرماست.
 
کارفرما

براساس ماده ۹۱ قانون کار، کارفرما موظف است طبق مصوبات شورای عالی حفاظت فنی برای ایجاد سلامت، حفاظت و بهداشت کارگر در محیط کار امکانات و وسایل لازم را تهیه و در دسترس آنان قرار دهد. همچنین چگونگی استفاده از وسایل ذکر شده را بیاموزد و بر رعایت قوانین بهداشتی و حفاظتی نظارت نماید.

کارگر
کارگر فردی است حقیقی که در مقابل دریافت حقوق به دستور کارفرما و با هزینه وی فعالیت می کند.
کارگر ان موظف هستند تا در به کارگیری و نگهداری از وسایل بهداشتی و حفاظتی فردی و اجرای دستورالعمل های مربط اقدام نمایند.

حق بیمه کارگری 

بیمه سازوکاری هست که برطبق آن شخص بیمه‌گر، متعهد می‌شود تا زیان های احتمالی بیمه‌گذار را در صورت بروز حادثه در یک بازده زمانی خاص، جبران یا خدمات و امکانات مشخصی را به وی عرضه کند.

براساس ماده 148 قانون کار، کارفرمایانی که مشمول این قانون هستند بر طبق قوانین تامین اجتماعی می بایست برای بیمه کردن کارگران خود اقدام کنند.

از آنجایی که رعایت حقوق کار و قوانین بیمه با ایجاد نظم در جامعه رابطه مسقتیمی دارد، حتی اگر کارگر و کارفرما برای مخالفت با رعایت آن به توافق برسند، در صورتی که کارگر شکایت خود را به مراجع بالاتر برساند، توافق های قبلی از اعتبار خارج خواهند شد.

حوادث ناشی از کار و  قانون تامین اجتماعی

این حوادث شامل وقایعی است که در لحظه انجام کار برای فرد بیمه شده رخ می دهد. منظور از لحظه انجام کار تمام اوقاتی است که شخص بیمه شده در کارگاه یا ساختمان در ساعت کاری و یا به دستور مجریان کار در بیرون از محل کار  برایش رخ می دهد.
همچنین پوشش بیمه شامل زمان های رفت و آمد فرد از منزل به محل کار و یا اقداماتی برای نجات شخص مصدوم در شرایط نا ایمن میشود.

سخن آخر 

در این مقاله به بررسی شرایط ایمنی در ساختمان سازی پرداختیم و امیدوارم که تا حد زیادی ابهامات مربوط به چگونگی شرایط ایمن را رفع کرده باشیم.
در ادامه میتوانید پرسش های خودتان را برای ما کامنت کنید تا کارشناسان در اسرع وقت پاسخگوی شما باشند.